Athens, 6th July 2023

Η Ε.Α.Ξ.Τ. απορρίπτει τη θέση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την EMFA

Η Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου συντάσσεται με τη Διεθνή και την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων  IFJ-EFJ και απορρίπτει τη θέση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης (EMFA).

Η θέση του Συμβουλίου της Ε.Ε. που θα επιτρέψει την κατασκοπεία των δημοσιογράφων και των πηγών τους για ασαφείς λόγους «εθνικής ασφάλειας», πλήττει την ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης και θέτει τους δημοσιογράφους και τις πηγές τους σε ακόμη περισσότερο σε κίνδυνο, ενώ μπορεί να καταστήσει ανεφάρμοστο το δίκαιο της ΕΕ.

Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση των IFJ-EFJ, καθίσταται απαραίτητο «το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να είναι σε θέση κατά τη διάρκεια των τριμερών διαπραγματεύσεων να σταθμίσει και να σώσει αυτό που διακυβεύεται: την εμπιστοσύνη των δημοσιογράφων στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και σε μια Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης αντάξια του ονόματός της».

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της ανακοίνωσης των IFJ-EFJ:

«ΕΕ: Τα κράτη μέλη δείχνουν επικίνδυνη περιφρόνηση των αρχών της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης

Οι κυβερνήσεις της ΕΕ θέλουν να επιτρέψουν την κατασκοπεία των δημοσιογράφων και των πηγών τους για ασαφείς λόγους «εθνικής ασφάλειας». Η Διεθνής και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (IFJ-EFJ) απορρίπτουν έντονα τη θέση του Συμβουλίου της ΕΕ σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (EMFA) στις 21 Ιουνίου και καταγγέλλουν πλήγμα στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, υποστηρίζοντας ότι μια τέτοια νομοθεσία θα θέσει τους δημοσιογράφους και τις πηγές τους σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο.

Το Συμβούλιο κατέληξε σε συμφωνία στις 21 Ιουνίου 2023 σχετικά με την τόσο απαραίτητη Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, μια νομοθεσία που προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 16 Σεπτεμβρίου 2022 με σκοπό να εισαγάγει εγγυήσεις κατά των πολιτικών παρεμβάσεων, της συγκέντρωσης της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης και να προστατεύσει τους δημοσιογράφους και τις πηγές τους από τις παρακολουθήσεις. Έκτοτε, η Δ.Ο.Δ. και η Ε.Ο.Δ. συνηγορούν υπέρ μιας ισχυρής και αποτελεσματικής ρύθμισης για την αντιμετώπιση των πολυάριθμων απειλών κατά της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ.

Ωστόσο, νωρίτερα τον Ιούνιο, η Γαλλία εισήγαγε μια νέα εξαίρεση από τη γενική απαγόρευση της χρήσης κατασκοπευτικού λογισμικού κατά των δημοσιογράφων. Αναφέρει ότι οι διατάξεις για την αποτελεσματική προστασία των δημοσιογραφικών πηγών «δεν θίγουν την αρμοδιότητα των κρατών μελών για τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας».

Η Ε.Ο.Δ. είχε υποστηρίξει ότι μια τέτοια εξαίρεση θα μετέτρεπε στην πραγματικότητα τις προστασίες που είχαν αρχικά παρασχεθεί σε κενό γράμμα. Παραβλέπει επίσης τη σημαντική νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), η οποία καθιστά σαφές ότι ο απλός σκοπός της διαφύλαξης της εθνικής ασφάλειας δεν μπορεί να καταστήσει το δίκαιο της ΕΕ ανεφάρμοστο και δεν απαλλάσσει τα κράτη μέλη από τις υποχρεώσεις τους να συμμορφώνονται με το κράτος δικαίου.

Η Δ.Ο.Δ. και η Ε.Ο.Δ. αντιτίθενται σθεναρά σε αυτή την εξαίρεση, η οποία αντιβαίνει στον ίδιο το σκοπό της νομοθεσίας και θα άνοιγε την πόρτα σε κάθε είδους κατάχρηση:

«Είμαστε ανήσυχοι για τα επικίνδυνα κενά στη θέση του Συμβουλίου, τα οποία δείχνουν περιφρόνηση για τις αρχές της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης. Η εξαίρεση της εθνικής ασφάλειας στο άρθρο 4 σχετικά με την προστασία των πηγών και την προστασία από την τεχνολογία παρακολούθησης αποτελεί πλήγμα για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης. Θα θέσει τους δημοσιογράφους σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο και δημιουργεί επιπλέον ανατριχιαστικό αποτέλεσμα για τους πληροφοριοδότες και άλλες πηγές. Γνωρίζουμε πολύ καλά πώς η υπεράσπιση της εθνικής ασφάλειας χρησιμοποιείται καταχρηστικά για να δικαιολογήσει παραβιάσεις της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης. Αυτή η πράξη υποτίθεται ότι θα δημιουργούσε εμπιστοσύνη. Τα κράτη μέλη δημιουργούν δυσπιστία», ανέφερε η διευθύντρια της Ε.Ο.Δ. Renate Schroeder.

Η Δ.Ο.Δ. και η Ε.Ο.Δ. βασίζονται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο θα είναι σε θέση κατά τη διάρκεια των τριμερών διαπραγματεύσεων να σταθμίσει και να σώσει αυτό που διακυβεύεται: την εμπιστοσύνη των δημοσιογράφων στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και σε μια Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης αντάξια του ονόματός της.»

The FPA rejects the position of the European Council on the EMFA

The Foreign Press Association joins the International and European Federation of Journalists IFJ-EFJ in rejecting the European Council’s position on the European Media Freedom Act (EMFA).

The EU Council’s position, which would allow spying on journalists and their sources on vague grounds of “national security,” hurts media freedom and puts journalists and their sources at even greater risk and may render EU law unenforceable.

As the IFJ-EFJ statement points out, it is essential that the European Parliament will “be in a position to weigh in during the trilogue negotiations and save what is at stake: journalists’ trust in EU institutions and in a European Media Freedom Act worthy of the name.”

The full text of the statement follows:

“EU: Member States show dangerous disregard for media freedom principles

EU governments want to authorise the spying of journalists and their sources on vague grounds of “national security”. The International and European Federation of Journalists (IFJ-EFJ) strongly reject the position of the EU Council on the European Media Freedom Act (EMFA) on 21 June and denounce a blow to media freedom, arguing that such legislation would put journalists and their sources even more at risk.

The Council reached an agreement on 21 June 2023  on the much-needed European Media Freedom Act, a legislation proposed by the European Commission on 16 September 2022 with the intention to introduce safeguards against political interference, media concentration, and to protect journalists and their sources against surveillance. Since then, the IFJ and EFJ have been advocating for strong and effective regulation to respond to the numerous threats posed to media freedom in the EU.

However, earlier this month, France introduced a new exception to the general ban on deploying spyware against journalists. It reads that the provisions on effective protection of journalistic sources “is without prejudice to the Member States’ responsibility for safeguarding national security”.

The EFJ had argued that such an exception would turn in effect the protections originally afforded into empty shells. It also neglects the important case law of the Court of Justice of the European Union (CJEU), which makes it clear that the mere purpose of safeguarding national security cannot render EU law inapplicable and does not exempt Member States from their obligations to comply with the rule of law.

The IFJ and EFJ strongly oppose this exception, which goes against the very purpose of the legislation and would open the door to all kinds of abuse:

“We are disturbed about the dangerous loopholes in the Council’s position, which shows a disregard for media freedom principles. The national security exception in article 4 on the protection of sources and protection from surveillance technology is a blow to media freedom. It would put journalists even more at risk and creates in addition a chilling effect on whistleblowers and other sources. We know too well how the defense of national security is misused to justify media freedom violations. This EMFA was supposed to generate trust. The Member States are generating mistrust,” reacted EFJ Director Renate Schroeder.

The IFJ and EFJ rely on the European Parliament to be in a position to weigh in during the trilogue negotiations and save what is at stake: journalists’ trust in EU institutions and in a European Media Freedom Act worthy of the name.”